نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضائیه
جزئیات نظریه
شماره نظریه: 7/۱۴۰۳/۱۱۴۷
شماره پرونده: 1403-۸۵-۱۱۴۷ع
تاریخ نظریه: 1404/۰۳/۱۳
استعلام:
چنانچه شخصی درخت (یا درختان) موضوع ماده یک (اصلاحی ۱۳۸۷) لایحه قانونی حفظ و گسترش فضای سبز در شهرها مصوب ۱۳۵۹ با اصلاحات و الحاقات بعدی را عامدانه و بدون اخذ مجوز قانونی قطع کند، خواهشمند است به پرسش‌های زیر پاسخ دهید:
۱- آیا فعل ارتکابی صرفاً تخلف محسوب می‌شود و رسیدگی به آن در صلاحیت کمیسیون موضوع ماده ۷ آیین‌نامه اجرایی قانون اصلاح قانون حفظ و گسترش فضای سبز در شهرها مصوب ۱۵/۲/۱۳۸۹ شورای عالی استان‌ها است و یا آنکه جرم محسوب می‌شود و باید مراجع قضایی به این موضوع رسیدگی کنند؟
۲- در صورت مجرمانه بودن رفتار ارتکابی، آیا مجازات آن باید بر اساس ماده ۴ لایحه قانونی حفظ و گسترش فضای سبز در شهرها مصوب ۱۳۵۹ با اصلاحات و الحاقات بعدی تعیین شود و یا بر اساس ماده ۶ این قانون؟
۳- مقصود از عبارت «جرایم قطع بدون مجوز درختان» در تبصره ۳ ماده ۵ آیین‌نامه اجرایی قانون اصلاح قانون حفظ و گسترش فضای سبز در شهرها مصوب ۱۵/۲/۱۳۸۹ با اصلاحات بعدی چیست؟ چنانچه شخصی بدون مجوز و عامدانه درختان را قطع کرده باشد، تعیین جریمه آن، وفق تعرفه پیشنهادی شهرداری و مصوبه شورای شهر است و یا بر اساس میزان جزای نقدی مندرج در مواد ۴ و ۶ قانون یاد‌شده؟
پاسخ اداره کل حقوقی قوه قضائیه:
۱، ۲ و ۳-
اولاً، مطابق ماده ۶ (اصلاحی ۱۳۸۷) لایحه قانونی حفظ و گسترش فضای سبز در شهرها مصوب ۱۳۵۹ با اصلاحات و الحاقات بعدی و با لحاظ مصوبه مورخ ۳۰/۳/۱۴۰۳ هیأت وزیران در تعدیل میزان مبالغ مجازات نقدی جرایم و تخلفات مندرج در قوانین و مقررات مختلف موضوع تصویب‌نامه شماره ۵۶۲۶۱/ت ۶۲۲۹۸ هـ مورخ ۴/۴/۱۴۰۳ همان مرجع: «هر کس درختان موضوع ماده یک قانون گسترش فضای سبز را عالماً و عامداً و بر خلاف قانون مذکور قطع یا موجبات از بین رفتن آن‌ها را فراهم آورد، علاوه بر جبران خسارت وارده حسب مورد به جزای نقدی از شانزده میلیون و پانصد هزار ریال تا یکصد و سی و دو میلیون ریال برای قطع هر درخت و در صورتی که قطع درخت بیش از سی اصله باشد به حبس تعزیری از شش ماه تا سه سال محکوم خواهد شد». در ماده ۴ قانون یاد‌شده که بیانگر ممنوعیت قطع درختان مشمول این قانون بدون تحصیل اجازه از شهرداری و طبق ضوابط و مقررات مربوط است، اصولاً مجازاتی تعیین نشده است تا تعارضی بین این دو ماده به وجود آید. توضیح آنکه، منشأ سوءتفاهم به وجود آمده، اشتباه در نگارش متن ماده ۴ قانون اصلاح لایحه قانونی حفظ و گسترش فضای سبز در شهرها مصوب ۱۳۸۷ است که در ابتدای این ماده عبارت «ماده ۶» از قلم افتاده و در ادامه نیز به جای «ماده ۶» اشتباهاً «ماده ۴» قید شده است؛ این اشتباه به موجب اصلاحیه ماده ۴ قانون اصلاح لایحه قانونی حفظ و گسترش فضای سبز در شهرها مصوب ۱۱/۶/۱۳۹۸ مجلس شورای اسلامی و منتشره در شماره ۷۳۸۸۹ مورخ ۱۶/۶/۱۳۹۸ روزنامه رسمی کشور، برطرف شده است.
ثانیاً، با عنایت به مواد ۷ و ۸ آیین‌نامه اجرایی قانون اصلاح قانون حفظ و گسترش فضای سبز در شهرها مصوب ۱۵/۲/۱۳۸۹ شورای عالی استان‌ها و بندهای «ج» و «د» و تبصره یک ماده ۵ این آیین‌نامه، صدور مجوز قطع درختان واقع در معابر یا میادین که مانع عبور و مرور است و یا در محل احداث ساختمان و یا مسیر راه و نظایر آن قرار دارد، در صلاحیت کمیسیون موضوع ماده ۷ این آیین‌نامه است؛ با تصویب کمیسیون یاد‌شده و صدور مجوز قطع درخت، عوارض قطع درختان وفق تعرفه مصوب شورای اسلامی شهر موضوع تبصره ۳ ماده ۵ آیین‌نامه یاد‌شده اخذ می‌شود و اخذ این عوارض متفاوت از جزای نقدی موضوع ماده ۶ قانون صدرالذکر است. بر این اساس، قطع یا فراهم آوردن موجبات از بین رفتن درختان بدون طرح موضوع در کمیسیون موضوع ماده ۷ آیین‌نامه یاد‌شده، دارای وصف کیفری و ضمانت اجرای پیش‌گفته است.
